previous arrow
    next arrow
    Slider
    Slider

    Қорасан ата кесенесі


    ОБЪЕКТ ТУРАЛЫ АҚПАРАТ

     

    1

    Қорасан ата кесенесі - XIX ғасырдың аяғы.

    Қызылода облысы, Жаңақорған ауданы, Жаңарық ауылынан оңтүстік-батысқа қарай 20 км.


    Объектінің қысқаша сипаттамасы: Қорасан-ата кесенесі қолданыстағы ескі қорымның аумағында орналасқан.

    Кесене күйдірілген кірпіштен тұрғызылған, салу жоспары бойынша тікбұрышты. СБ-ОШ симметрия осі бойынша орналасқан екі көлемнен тұрады. Екі бөлек кіре берісі бар – ОШ және ОБ қасбеттерде. Оңтүстік-шығыс кіре беріс порталдың терең аркалы текшесінде орналасқан, оңтүстік-батыста жапсыра салынған салттық үй-жай бар. Кесененің  камералары цилиндрлі барабандарда шар конусты күмбездермен жабылған, төрттіктің табанының күмбездердің табандарына өтуі желкендердің көмегімен орындалған. Барабандарда жарық саңылаулары барКесене күйдірілген кірпіштен тұрғызылған, салу жоспары бойынша тікбұрышты. СБ-ОШ симметрия осі бойынша орналасқан екі көлемнен тұрады. Екі бөлек кіре берісі бар – ОШ және ОБ қасбеттерде. Оңтүстік-шығыс кіре беріс порталдың терең аркалы текшесінде орналасқан, оңтүстік-батыста жапсыра салынған салттық үй-жай бар. Кесененің  камералары цилиндрлі барабандарда шар конусты күмбездермен жабылған, төрттіктің табанының күмбездердің табандарына өтуі желкендердің көмегімен орындалған. Барабандарда жарық саңылаулары бар.

    Кесене қасбеттері беткі жағында оюлы суреттері бар кірпіштен жасалған көлденең және тік белдеулермен, сондай-ақ әшекейлі ернеулермен безендірілген.


    2 Тарихи деректер:

    Кесене «Қожа» руынан шыққан атақты Қорасан-ата моласының үстіне салынған, ол ғалым және ағартушы болған.

    Оның бар өмірі және үлгілі әрекеттері Аравиядан Орта Азияға, түркі және қазақ жерлеріне, соның ішінде Сырдарияға бірінші кезекте исламды және ислам мәдениетін алып келген, Алаштың ұлы Абдижалил Бабаға мәлім болған. Көпшілік риторикада ол Хорасан Ата деп аталады.

    IX ғасырда Исламды Орта Азия мен Қазақстанға тарату үшін Иран мен Тұранға Абдрахим Баб, Исаак Баб және Абдижалил Баб басқарған топ жөнелтілді. Бұл уақытта Искак баб пен Абдижалил Баптың әкесі Абдрахман Баб Шам қаласының патшасы болатын. Ол өлгеннен кейін патша тағын үлкен ұлы Исқақ Баб иеленді. Ал Абдрахманның ағасы Абдрахим Баб Бағдадтың (қазіргі Ирак) патшасы болған, Абдижалил Баб-Иеменнің.

    Абдижалил Баб он мыңдаған әскермен Исфахан, Тебриз, Мазандаран, Балхқа басып кіріп, Ирандағы Коран Хорасанды қоршауға алған. Абджалил Баб 32 атты әскермен ешкім және ешқашан басып ала алмаған Қорасан қамалын басып алады.


    1

    Арабтар басып алған аумақтарда Абдижалил Баб пұтқа табынатын халықтарды исламға айналдырды, мешіт-медресе салды, арабша сауаттылықты үйретті және мәдениеттің өркендеуіне үлес қосты. Ол Қорасан аймағында да осындай жақсы істер жасады. Сондықтан олар оны Қорасан ата деп атай бастады. Ол ірі қолбасшы болды.

    Абджалил Баба Хорасаннан Қызылқұм өңірінде Сырдарияның сол жағалауында орналасқан, «Тотықұс» аралына (қазіргі кезде Жаңақорған ауданында) келді. Мешіт-медресе салды, балаларды оқытты және емдеумен айналысты.

    Орта Азия мен Сырдариядағы ислам мен мәдениеттің уағызшысы, Қорасан атаның беделі біртіндеп өсті. Қожа Ахмет Яссауи, Қорасан Атаның (Абдижалил Бабаның) туған бауыры әкесі Исаак Бабаның 7-ші ұрпағы 63 жасында және өмірінің соңына дейін жыл сайын ораза, Құрбан айт күндері Қорасан ата мазарында Құран оқыды.

    Аңыздар бойынша, Қорасан ата бамдатты намаз оқығанда, бүкіл денесі арқылы өтетін жылулықты сезінген. Исламды уағыздаудан басқа, ол жүйке ауруларын, эпилепсияны, шешекті емдеген. Қорасан ата рухы бала сұрап, мазарға түнеп, ұл немесе қыз жіберуді сұрағандарға көмектесті. Бұл туралы қазақ халқының Қобыланды батыр эпикалық поэмаларында баяндалады.

    Абдижалил Баб Ходжендті (Сыр-Узгент немесе Қырғыз-Узгент) басып алу  кезінде қаза тапты. Бауыры бұл туралы білген кезде, Искак Баб өз әскерімен келіп, Худжандты басып алып, Өтеміс ханды өлтірді. Халықты мұсылмандықты қабылдауға мәжбүрледі. Аңызға сәйкес, оның есімі Қорасан еді. Бұған келесі жағдай себеп болған: егер ол шешекпен ауырған адамнан өтсе, ол көп ұзамай ауруынан айығып кеткен. Қорасан ата (Абдижалил Баб) және оның ұлы Хусейн Баба (Хусайин Гази) қорымы қазіргі Жаңақорған ауданының аумағында орналасқан.


    panorama
    border top
    border left border right
    border bottom

     

    videooblet
    border top
    border left
    border right
    border bottom

     

    Joomla Plugins

    Please publish modules in offcanvas position.